Нюрте’’эй’’ паднана’’ | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Нюрте’’эй’’ паднана’’

Тадри’ округна’’ ӈарка соя’’ма’ ялям мэтава’’. Ямална’’ хасава юр’’ самляӈг поданда ханда. Нита нерня ӈадимы «Няръяна Ӈэрм» газетана’’ ӈарка ялямда ядабтамбаӈгува’’. Тованда 2026 похона ӈани’ хасава юр’’ самляӈг пода ӈэӈгу.

Время для чтения ~ 4 минуты


Совет’’ ила’ това’ сер’ невхы илма’’ янамбовна несэймданавысь. Ненэцие едэй мутры мэць нядабавыдонзь. Ты пэртяха’’ луца илам’ манэ’’лабта’’махадандо’, падна, толаӈго тохоламбавыдонзь. Тикы’ хавна тодо’’ тэнз вади тохоламбада’’ учёной’’ ненэй вадава’’ тохоламбавыць.

Ямалханана’’ нюртей газетам’ 1931 похона сие ниць ирыхана Обдорскхана ӈадимдевэдонзь. Паднана’’ илам’ несэймдамба ныхым’ нивы’’ сяй. Хусувэй илаӈгана тарана серм тю’’у’ манэлабтамбавэдонзь. Етя латинской буквы’’ сер’ ненэй вада алфавитм’ сертавыць. Газетам’ тикы’ сер’ «Няръяна Ӈэрм»ӈэ нюмдевэдонзь. Латинской букваха’’на падыбавэдонзь. Мюнянда сидя вадавна паднавыць. 1953 поход маӈгты’’ иры’ нюртей яляхад ненэй вадаривна ӈэда газетаӈэ сертавэдонзь. Тарем’ етри’ минре нензел’’ нивысь ӈа’’. Падвыдо’ падарт’ ӈадимдемба яханандо’ ненэй вада’’ буква’’ ненадумда’’ма’’ яӈговыць.

Таддикахад 1990 похона хор’’ иры’ юкад вата хасаваюдимдей яляхана ӈани’ сидя вадавна паднавыць. 1991-1993 по’’ ямбан’ хаби вадавна ӈэда страницам’ ӈадимдевыць. Няхар’’ вадавна газетам’ пандамбавэдонзь. 1998 похона ӈацекы’’ е’’эмня нюдяко «Мынико» нюбета газетам’ сертавыць. 2018 похона газетам’ едэй мутры’’ сер’ яӈгамдавэдонзь. Тодо’’ тэнз ӈолепяха’’на падтавэдонзь. Тяхана париденяри ӈолепям’ мэ’’мыць.

Фото: архив газеты Няръяна Нгэрм
Фото: архив газеты Няръяна Нгэрм

Ӈыхы’’ похо’’на юне газетарихина толабавыдонзь. Иландо’ таняд пересь. Таняна саць тарана’’ серо падыбавыць. Л. В. Лапсуй’ падвы «Хубта сехэрэн’» нюбета юнм’ ходамзь. Пыда тарем’ паднавысь: «Маня’ Родинана’ сейхад-Москва маркад хубтахая яхана — «Красный рыбакм» нюбета колхоз сыри паромдэй поӈгана ӈа. Ядэлави’ мюня’ тайна, тюкона ненэцие’’ мандал’ ӈадибер’а, пыдо’ ‘эсы’ учрежденияха’ хан’’ӈа, илӈы ӈэрм’ тер’’ ненэця’’ книгыдо’, тетрадьдо’ мине школахандо’ тохолкованзь миӈа. Хаерад ӈылна мальцядана ненэцие’’ мандал’ ну: Тикы Ямальской районхы халям хадабада’ нидо’ хубта ян’ тохолкованзь ӈэдарамби’. …»

Ирина’’на’’ ӈадимдевы газетам’ тамна минрева’’. Толаӈгодава’’ ӈока. Ӈэрм’ тер’’, выӈгана илена’’ нина’’ е’’эмня паднава’’.

Теда’ невхы’’ падро манэць пиръяна’’. Та’ мальӈгы паднамидо’, похо’’ манзара’’мидо’ таняд хомбина’’. Архивм’ манэ’’сарма’ сер’ хусувэй по’ газетам’ яӈгамдамба’’мадо’ ӈади. Тикым’ няд’’мяць ӈока ӈамгэм’ толабива’’, хамэдамбива’’.

Тюку илаӈганана’’ юне ханзели’’, ханярина манэпина’’. Интернет’ мутрам’ няд’’мяць намдоръяна’’, толабина’’. Тюку тенат’ газетава’’ тамна сертабива’’, пыдара’’ толаӈгодаӈэ е’’эмнянда’’ варева’’ мэ’’ӈава’’, юнета’’ паднанина’’ табеко нина’’ юрыбю’’. Хусувэхэна ненэця’’ едэй юндамдо’’ толаванзь ӈули’ ӈатенасеты’’. Тюку похо’’на ӈаромбой’’ ненэця’’ ӈахатандо сер юнсавэй падарм’ толабавам’ харвобтасеты’’. Газетыдо’’ етя мякто’’ тэволэйдо’’. Таддикахад школаха’’на ненэй вадан ӈацекы тохоламбадаха’’на ӈани’ тарасеты. Ӈацекэхэто’’ хуркари’’ мэкад иле’’ми, таром’ ха’’аврамбавы’’ ненэця’’ нямна толабасеты.

Автор: Руфина Окотэтто’ падвы


1

0

0

0

0

0



Темы