Ащем шуңат шукаң па сормаң тахайн лялясас | «Красный Север»
0°C

Лух Авт

Ащем шуңат шукаң па сормаң тахайн лялясас

Яӆап таӆ тыӆащ хольмаң пеӆа ӆапатмет хатаӆан аратаӆ хон мувев ӆоватан блокада Ленинграда сохнам вуш эӆты 80-мет таӆ-ӆуң постаӆа. Муң ханты мир ёхӆув ищи щита лялясысат, хоят ӆыӆ шув шавиӆысат. Там лопса ма вутщиӆам Галина Михайловна Беленчук (Тоярова) ащеӆ эӆты потартыйм потраӆ понтыя.


Михаил Степанович Тояров Кунават муван 1910-мет таӆ-ӆуңан сэма питас. Ун Ляля вуйм порайн няӆъяң пеӆа йи таӆ ӆоват ус. Тувам юпийн, Ленинградский фронта китса. Уйт ӆор тыӆащ яңмет хатаӆ 1941-мет таӆ вуш эӆты лялясты питас. Блокада уӆам сыс ӆув иса щи харан лялясас. Шеңк шукаң па сормаң тахайн. Вантсаӆӆы, хоты Ленинград вошаң хоятат няньӆы омпсыӆысат, йиңкӆы уӆӆыӆысат, сорамӆаӆ ёхтыӆысат…

Михаил Степанович разведкайн ус па щишан непщат хоща ёхӆаӆ пиӆан китыӆыса, матты «няӆам» вуты ураңан. Лялясмаӆ сыс рущ ясаң шеңк яма моштаты па уятты питсаӆӆы. Яӆап таӆ тыӆащ соханты 1944-мет таӆ-ӆуң унты щита ус, непщат нюхаӆмеӆ унты. Щи порайн хоӆ амтатӆысат, мосаӆтантысат, апаӆтантысат. Куш хой ат ус: икет, имет, няврэмат, соӆтанат — хоӆ йи мув хоятат.

Юхат Прибалтикая китса. Щит эӆты ийимеӆа потартыйс: «Прибалтика муван уӆмеман, ёхан шоппи нормна вуншмев порайн йи ханты ху пиӆан уйтантсам — Гавриил Трофимович Толба, нийӆхус таӆ ӆоват похлэңки. Щи порайн мин шеңк аматсаман! Па мир кутан, кушкепа ханты ху шияӆасам! Гавриил потартыйс: «Щикем непщат эӆты паӆӆам!» Ма па ӆувеӆ ястаӆам: «Наң аӆ паӆа! Муң ӆувиӆаӆ нюхаӆаӆӆув!» Вантӆэм, йи хуем ӆыпеӆ атом, сэмъйиңк эсӆыйӆ. Мосаң щи порайн хонна, ӆув хатаӆӆаӆ тарамман усат. Ма ӆувеӆ па ант вантысэм».

Блокада уӆам сыс ӆув иса щи харан лялясас. Хор: rusvesna.su
Блокада уӆам сыс ӆув иса щи харан лялясас. Хор: rusvesna.su

Уйт ӆор тыӆащ яңмет хатӆатан 1945-мет таӆ-ӆуңан Прибалтика эӆты Ленинград воша ёхтас. Щита таӆкем ус, Ленинград вош яӆпа омасты юр па щём мосас.

Ас нопатты тыӆащан яртъяңмет хатаӆан 1946-мет таӆ-ӆуңан Ляль эӆты ёхи ёхтас. Щи порайн хув таӆ тови ус. Муши вош каӆнаңан ӆойс, ӆавӆасас, мосаң матты хоят пиӆан Кушавта, муй па Саңхамкурта манаӆ. Каӆнаңан уӆмаӆ сыс Алексей Тихонович Тояров Саңхамкурт эӆты ёхтас, портун курта туты ураңан, па ӆув пиӆаӆан щи ёхи манас.

Хоты ястаӆ Галина Михайловна: «Ма 1967-мет таӆ-ӆуң унты ант уйтсам, ма ащем Ун Ляльн ус. Ӆув антома йис унт ӆор тыӆащ ӆапатхощъяңмет хатаӆан 1965-мет таӆ-ӆуңан. Ма ки уятсэм — лялясас, аӆ па ӆувеӆ инщасысэм. Антома ювмаӆан ма яң таӆ ӆоват усам.

Ащем антома ювмаӆ юпийн, аңкем няврэм ох ураңан нэпекат акатты питас. Ӆув пиӆаӆан утхота яңхсам. Ёхи ёхатмев юпийн ӆув нэпекат ким таӆас. Ма ястаӆам: «Щит хой нэпекат?» Вантӆэм: моӆты пищмайт, карточкайт. Аңкем манэма ястас, ащем лялясыйс. Ӆув нэмоӆты порайн щи вер эӆты ант потартысңан. Ащем шеңк ям хоят ус, нэмоӆты хоята атом ясаң ант ястыӆыйс, атом ант верыӆыйс».

Там лопса муң потар йи хоят эӆты поныӆысув, хой Ун Ляльн ус. Па ишан хоятат па каншӆув, хой нумӆаӆӆы, муй па хуӆӆысӆы ун овращаӆ, акеӆ ляльн уӆам щир эӆты. Нын ищи потар китаты.

Аллина Тоярова ханшам потар


1

0

0

0

0

0



Темы