Юраӊ па ойӊ ханты нэӊие | «Красный Север»
0°C

Лух Авт

Юраӊ па ойӊ ханты нэӊие

Кашӊ порайн нумасӆам, муй хорпи мутрайӊ ханты хоятат усат. Катра нэмоӆты порайн атэӆ шукасьты хасям няврэмат па тахаята, няврэм хайты хотата ант мийӆысайт, рутӆаӆан вуйӆысайт па энмаӆсайт. Сикуш кашӊ хоттэӆан ар няврэм ус. Ситы си усат. Хоӆ ияха, нэмоӆты ант аратыман, ант тэрасьман энмиӆысат. Там лопасан потрэм юраӊ, ойӊ па вещкат ханты нэӊие эӆты туӆэм. Нэмаӆ — Евдокия Леонидовна Салтыкова.


Энмам порайӆ

Евдокия Леонидовна Мужи вошан уӆ. Уӆапсайӆ эӆты симась потар тус: «Ма Ӆорвош пуӊаӆан Ванты куртан сэма питсам. Аӊкаӊкеман энмаӆсайм. Ӆув си порайн Катравошан ус. Асеман тохи тусайм, хоты нэрыты. Муй сирн веӆси сэма питам няврэм икия утся энмаӆты. Кат хатӆ ӆовата туп йисам, аӊкем антома йис. Мин кат няврэм сэма питсаман. Хоӆна ёх апси ус. Ӆув па антома йис.

Аӊкем шуӊат Ирина Яковлевна Салтыкова ус. Асем Леонид Васильевич Шиянов. Ма ай пора эӆты мушаӊ няврэма усам. Ашкуӆайн ант утаӆтысам. Ихосьяӊ таӆан туп шушиӆыты питсам. Пулӊавт вошан леккар хотан уӆмем порайн, ура версам, си порайн нох ӆойсам».

Ой таӊха тайс

Потар туты имиев си порайн хуӆамхосьяӊ таӆ ӆоват эви. Леккар хот эӆты Ёханова туса, ныйӆ хося энмас. Си таӆатан шеӊк паӆтап вер эвиев пиӆан тыйс. Ма нумасӆам, мосаӊ ситы мосас. Турмаӆан шависа таӊха, вантсаӆы, хоты няврэм шукащас. Ханты нэӊие сит эӆты ситы ястас: «Имоӆты сусан ныеман сан сэӊкты унта тусайм. Хоӆна кат нэ мин пиӆэман ус. Ма русь нэӊем пиӆан унтан хасьсаман. Шеӊк хува таӊха мантсаман, тапсаман. Тыӆась шуп унт хуват яӊхсаман. Пом хот версаман. Хув каншсайман. Сит эӆты си порайн амоӆты газетайн хоӆна ханшман ус.

Унтан уӆман, имоӆты хатӆ нох верӆасам, ма пуӊӆэман апсием ики оӆаӆ, манэм апаӆмамаӆ. Ма хоӆна няшиӆаӆ, катӆэпаӆ вантсаӆӆам, ёшан кетапсаӆам.

Си хатаӆан русь имем хот щуӊан омпсас, шеӊк такан юхан сэӊктаӆ эӆты нох верӆасам. Ма ёхӆы нюхмасам: «Муя сикем такан кумрэмаӆан, ма яма хуӆӆам». Си еӆпийн ма ант потартсам, туп атэӆ ясӊат тахрамтыман этӆысат. Си порайн си яма потарты питсам.

Аӆаӊсахат апсием ики антом ус. Мин ӆув каӆтамӆаӆ хуват мантсаман, хар тахая этсаман. Си хатаӆан мин уятсайман, вертолётан Ӆорвоша тусайман. Русь имем таӊха охаӆ атма йис, карты шуп шияӆамаӆан унт пеӆа хухаӆмас. Тохӆаӊхоп ишни эӆты вантмеман, апсием ики юхат кутан шияӆаӆасэм. Ӆув минэма нэмоӆты атом ант верас».

Там пора уӆапсайӆ

Ин ханты нэӊиев Мужи вошан уӆ. Там уӆты уӆапсайӆ эӆты па каматса ясаӊ верас: «Ёханован ярхус таӆ унты усам, нянь верты хотан нянь верман рупитсам. Си юпийн Мужия мантсам. Пенсияя манты еӆпийн леккар хотан санитаркая усам. Кат няврэм тайсам. Йи пох, йи эви. Ин туп эвем хасяс. Мужийн уӆ, леккар хотан ӆэтот каварты нэӊа рупитаӆ. Ӆапат хиӆы па кат хиӆы няврэм тайӆам. Хоӆ энапсат. Кат хиӆэм армияйн уӆӆаӊан, хуӆмет отэм там пуш Пулӊавта утаӆтыты манас».

Сак эӆты хорамат вераӆ

«Ай пора эӆты шеӊк сак эӆты хорамаӊ пормасат верты ӆытсайм. Нэмоӆты хоятан ант утаӆтасайм, вантсам, хун аӊкаӊкем, ныйм вератсат. Ар хорпи саклакат, ханшет картыӆысам, тынысам. Ин шимаӆ верӆам, сэмӆам вевтамат. Верыӆыйм пормасӆам вантопсаятан этаӆтысайт, Пулӊавта китыӆысайт. Оӆаӊ тахая хоӆна этӆысам. Ӆорвош нэӊата сахата сак ханшет картыӆысам. Вантӆам па самен аматаӆ, муй хорпи хорам ханшаӊ сахатан нэӊат шушиӆыӆат.

Эвем па ханты ернасат ёнтаӆ, ханшаӊ сохам эӆты няврэмӆаӆа сохат сэваӆ, сак эӆты пормасат каратаӆ. Армияйн уӆты ун хиӆэм хут таӆ эӆты сак каратты питас. Ма хосяем ус, вантас, хоты ма вератӆам.

Там порайн нэӊат сак эӆты ар хорпи хошапат, телефон понты, нэӊат тайты хирыет верӆат. Ма па симась пормасат айшукиенан верӆам», — саман тайты рупатайт эӆты тамиты ястас.

Евдокия Леонидовна, еӆӆы пеӆа тумтака уӆа, няврэмӆаӆан, хиӆыӆаӆан шавиман ат тайӆаӆан. Тумтак ёш, тумтак кур!

Альбина Тырлина ханшам потар


2

0

0

0

0

0



Темы