Ӈацекы тохоламбади’’ яля | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Ӈацекы тохоламбади’’ яля

Хор’’ иры’ 5 яля — ӈацекы тохоламбади’’ яля. Пыдо’ сидтипой я’ сяр’ ниня хибяхарт нида пирас’’. Хусувэй хибяри тохолкобата тара. Тикы’ няю’ таславы ненэця’’ таня’’. Пыдо’ ӈод’’ ӈавнандо’ ӈани’ тохолкуць. Поӈганандо’ ӈэрм’ тер’’ нина’’ ӈани’ ӈока.


«Няръяна Ӈэрм» газетаханана’’ манзаяндо’, тохоламбада ӈацекыто’ нямна хонрамбинаць. Мал’’ Ямал’ ӈардавна илена няхато’ сава вади ӈэдарамби’’. Нюрте’’э’ Тасу яв’ няю’ пяваць.

К. Яндо’ тавы
К. Яндо’ тавы

Карина Ивановна Яндой нердена по’ Тасу Явхы Ӈэдя’ школахана манзара. Пыда хойхад товы ӈацекы тохоламби. Ӈавнанда ӈод’’ ӈани’ таняна тохолкусь. Теда’ пыдо’ ӈобкана тада иры тохолку’’, Карина Ивановна ӈоб’’ иры манзара. Ӈацекыта нямна тарем’ мась:

— Манзаями ӈули’’ сава ӈэвы. Тарабата, пон’ школахана ӈацекы тохоламбада нини’’ си’’ми нядасеты’’. Тадӈо’’ хар’’ни яханани мэдм’, нини’’ мал’ сававна теневын. Ӈамгэхэв тараб’’, сяхаӈгарт’ пуня’ ни’’ ӈа’’. Тюку илаӈгана школа’ лохо ёльце ӈарка. Ӈацекына’’ ныланабто’, ханзели’’ сюрберпато’ таӈго, мал’ ӈэбато’ хой’ тер’’. Поӈганандо’ нердена по’ хойхад товы’’ таня’’. Тохолкобато’ ёльце харбё’’, хусувэхэна ӈамгэхэв едэй ӈавэ намдаван’ харва’’. Маня’’ ӈобкана нердена по’ школан’ тэввэва’’, тарем’ ӈобкана няхар’’ по мюсеӈгува’’. Иры’ сер’ мале ненадо: хибя ханзер’’ тохолкода, ӈамгэм’ пирта, тамна ӈамгэхэна тидхале серо’’ӈа. Мал’ ӈобкана тохолко пэбато’ ӈод’’ ихинани ӈоб’’ пирсавна тохолкованда’’ ни’’ ӈэӈгу’’. Ханяӈы ӈацекэхэна ӈарка няд’’ма тараӈгу. Теда’ ӈобкана сыранда ха’’амвам’ ӈатева’’. Салаба няӈоро’’махад сыра’ нимня хойхад небянана’’-нисянана’’ тута’’. Ханзер’’ тохолковава’’, тоб’’нандо’, манэ’’лабтаӈгува’’, няндо’ ваде’’тава’’. Тедари’ тохолко варева мэ’’ӈава’’.

Ӈани ӈоб’’ вадам’ Ямальской районхы Сюнай — Саля харад’ няд ӈэдараць. Таняна нёлеко ӈацекэця’’ тохолку’’. Школаханандо’ ӈока соходо’ ненэй ненэця’’ манзара’’.

А. Яптик’ тадтавы
А. Яптик’ тадтавы

Любовь Пудановна Хороля ӈацекы тохоламбадаӈэ тара, манзаяхананда ӈули’’ пэдава. Пыда тенева: ханзер’’ ненэй вадава’’ лэтра пирӈава’’. Табекода тарця: «Харто’ яханато’ илена’’ ненэця’’ вадамдо’, иландо’ саирм’ теневаб’’нандо’, ӈацекэхэто’ вадепато’ тара».

Хар’’на’’ вадавнана’’ ӈэда сё’’, лаханако’’ нямна ӈацекы’’ етри’ няданда хонаркосеты’’. Ӈарка нядо’ сидто’ табедаӈгу, тидхалеӈгу. Вадавнанда сава няд’’маӈэ тохолкова’ серкана ӈэрм’ тер’’ нина’’ падвы’’ книга’’ тара’’: «Хусувэй паднана харта илаӈгананда хомбавыда, манэ’’мыда толаӈгоди’’ е’’эмня падвы. Ненэцие’’ илам’ ямидхы похот тюку ялэна’’ ёльцянд’ ваде’’ӈадо’».

Л. Сэротэтто’ ӈэдабтавы
Л. Сэротэтто’ ӈэдабтавы

Сэротэтто Луиза Павловна манзаянда нямна тарця вади мэ’’ӈа: «Ӈацекы тохоламбада теда’ мэта илма’’ нерняӈы ялэна’’ няю’ тидхалембида. Тэри ненза сехэрым’ вуни ӈадимдеӈгу’’, тикы’ хавна тамна ненэцям’ тохолаӈгуда: ханзер’’ ни тапхалт’’, ханямна вэ’’ няӈым’ хэрабтаӈгуда, хурка серк’’ тидхалёда».

Луиза Павловна Сюнай-Саля’ школахана ӈацекы тохоламбаванда хавна советникӈэ тара. Школа’ ерв’ нядаӈгодаӈэ яӈга ӈацекэхэ’’на манзара. Тохолковандо’ ирмня хуркари’’ илаӈгана тарана ӈавэ тасламби. Сянакултамбида, сава серк’’ табедамбида.

Таня’ хэ’’ли’ нива’’ тэворцету. Тюку илаӈгана луци’’ мутры няд’’мяць Надымской районхад вади намдорӈава’’. Таняна тюку сава нява’’ манзара.

Нядонги Людмила Сергеевна — Наре’ харад’ тер. Иланда нямна, манзаянда нямна тарем’ лахана: «Яб ненэцянд’ харта ни тур’’. Ябм’ тэвода тара. Тэри ӈопой яхана ӈамдёдаханд ӈамгэхэрт ни ӈадимд’’. Хусувэй ненэць’ иланда харта няданда пере. Харта таслаӈгуда, ханзер’’ илеван’ харва, ӈамгэм’ тохолаӈгу, ӈамгэ нянанда ӈули’’ ни тара’’».

Людмила Сергеевна манзаямда етри’ тид’’ минреда. Тет по’ ямбан’ школандо’ нермбэртяӈэ тарась. Тюку по’ ӈани’ ӈацекы тохоламбадаӈэ манзара пэй’’. Ӈани нида няць ӈопой мяд’ тердарев’ хусувэй ӈамгэм’ пирдалемби’’. Ӈацекы’’ сидто’ тохоламбада ӈарка нидо’ саву’’ядо’. Тоенана серо мал’’ ӈобкана тасламбидо’. Нюдя школаханандо’ иландо’ сяхаӈгарт’ ӈопой яхана ни ну’’.

Тюку нява’’ ӈод’’ ӈобтикы сидя по’ тяхана манзара пэяць. Ӈули’’ харбё ӈэвы, мале ӈацекы тохоламбади’’ поӈгана сава юнда со, хуркари’’ конкурсха’’на нерня’ ха’’морӈа’’. Хойне Ивановна Вануйто мале нябимдей по’ Ямальской районхы Сё-Яха’ школахана манзара. Пыда нюдякоця ӈацекы тохоламби. Ӈавнанда ӈо’’ харта таняна школам’ ёльцесь. Теда’ тохоламбадида ӈули’’ сававна хамедамбида. Тадри’ тюку си’’ив яляхана ӈацекы тохоламбади’’ ялям’ ӈарка яна’’ тиӈгэвана мэтава’’. Тикы’ нямна Хойне Ивановна тарем’ мась:

— Мань школам’ ёльце’’мяхадани ӈацекы тохоламбадаӈэ хэсь таславась. Нянани тарця манзая тарась, мале’’мяхадани тамини манзараӈгуда’’ма. Тарем’ тасламбив, ӈацекы тохоламбада манзаямда ӈули’’ савовна теневабата тара. Ӈацекыда сававна хамедамбаӈгува. Хусувэй ялями нянда то’’олха ни ӈа’’. Тикы манзая ӈули’’ иликабты. Тохоламбадини хуркари едэй ӈамгэхэ’’ тохоламбин’’. Пыдо’ индо’ ядан’ тохолку’’. Саць саӈговота сер’’ ни ӈа’’. Манзаянда савовна мима’ е’’эмня ненэць’ етри’ харта тохолкобта тара.

Р. Окотэтто’ падвы


0

0

0

0

0

0



Темы