Няръяна Ӈэрм
Ӈэрмʼ ямдоʼ хынобтамбиˮ
Хоˮ Саляхана Антонида Сметанина иле. Пэˮ хоёˮ терˮ тикы нямдоʼ малʼ теневадоʼ. Неноховавна сёётэйˮ ненэциеˮ поӈгана юнда пилиˮ сосеты. Ӈока поˮ ямбанʼ ненэциеˮ культурамʼ нерняʼ минре, иландоʼ мэсыдмʼ тохоламби, невхыˮ сё маˮламби.
Ирината илаʼ саирмʼ лэтрамбавамʼ манзаяданда мэˮӈада. Сёётэйˮ ӈацекы тидхалембадаӈэ тара. «Нумгыкоця» нюбета ансамбльхана сё мэць тохоламбида. Пыдоʼ ӈарка няхадандоʼ невхыˮ лаханако, илеˮми намдорӈаˮ. Тикыдоʼ нядˮмяць ненэй вадамдоʼ тохоламбиˮ, выӈгы илмаˮ торомдамбиˮ.
«Ялэмд» няби «Овс мув нэ» фольклорной ансамбльхаʼ тер ӈаниʼ пыда ӈобтʼ маˮлавыда. Няхарˮ юˮ поˮ ямбанʼ нермбэртядандоʼ тара. Тикыʼ хавна «Помни свои истоки» нюбета клубʼ ӈэвахана мэ.
Антонида Ивановна ёльце ваˮлёй не, хибярихит намдавыда падартʼ падыбида. Ӈопой тарцяда Не Парнэкоʼ нямна ӈа. «Ӈавнанда пыда илебей паской пирибтяко ӈэвы, Яминямʼ нюбеˮмы. Небяда нюдя ӈэванда мальӈгана яӈгумы. Нисянда пухуцяˮя етриʼ таӈыламдамбавэда, Парнэкоӈэ нюбеˮмэда. Нисянда яӈгуˮмахад тамна ханяцей вэваковна пявэда. Иланда вомзь, Парнэко пэдаранʼ хунвыˮ. Таняна яʼ ваӈгхана илевы. Таремʼ вэва илаӈгад ненэй Парнэӈэ хэвы. Ӈэванда тарикоˮиˮ варӈэʼ пидядаревʼ лямбортавыˮ, хадида яʼ ёльцяндʼ вадёвыˮ», — тикы лаханакомʼ Антонида Ивановна сямянхат харвабтада. Сёётэйˮ нида няць ӈока мэваʼ ненэцяӈгˮ спектальӈэ ӈадимдембасетыда.
Харта ӈэрмʼ тер, ненэй не. Нюдя ӈэванда мальӈгана мята терˮ Лаборовойʼ хардакохона илевыˮ. Мяканандоʼ выӈгад хаˮморта ты пэртяˮ нултаӈгавыˮ. Тарця мядонди нёлёко Антонида ӈулиˮ ӈатевыда. Нядандоʼ едэй лаханако, сё намдасеты. Ӈадьбята тевʼ ёльцяндʼ выʼ тер нида манэць пилиˮ маймбасеты.
Илебей некоцяӈэ Саляӈгардахана тохолковы. Тикыʼ пуд тамнаʼ тяхаʼ Санкт-Петербург мартʼ манзаянда нямна теневабцуда ӈокамдаванзь тохолкованзь хэвы. Иланда ямбанʼ Аксаркахана манзара. Вадавнанда, сяхаӈгартʼ несэй яхана илеванʼ нивы харваˮ: «Ӈарка маркаˮна пэдакабты. Маняˮ хардакохонанаˮ ими таӈгасеты. Хусувэй ненэцьʼ сиˮми тенева, мань сиддоʼ ӈаниʼ нюсавэйˮ теневадмʼ. Ӈэрмʼ яхадани сава ямʼ ховами яӈгу».
Нюта нюˮ хадамдоʼ «ӈарка небя»ӈэ нюмдебидоʼ. Пыда сиддоʼ хусувэй ӈамгэнʼ тохоламби. Ненадовна харта нисяданда намдавы табекомда малʼ теневадоʼ: «Хэвхананд мэна нямд няда пирпат, нядадˮ. Еˮэмнанда ӈамгэхэртмʼ нён сяйˮ».
«Хынопата сёкоцяда япда мерцякоцяраха. Ӈулиˮ сомбой. Инзелевариʼ тоˮолха. Харта теневабцуда ӈацекэхэˮ, илебей ненэцяӈгˮ тэволэйда. Пирувнанда ненэй ненэциеˮ илаʼ саирмʼ теневана ненэцьʼ тянё», — таремʼ Антонида Ивановнаʼ нямна манзара нида лаханаˮ.
Тандаярка Хоˮ Саляʼ терˮ сёётэйˮ нитоʼ нямна ёльце сава юнмʼ намдавыˮ. Антонида Ивановна тидхалембада проектанда няюʼ грантʼ еси няˮамвы. «Легенда о стихиях тундры» нюбета спектакльмʼ ӈарка Президентской фондʼ пирдырманʼ ӈэдабтамбавэда. Таняна 1500 манзаиˮ поӈгад лаханакомдоʼ ӈулиˮ савуˮмэдоʼ, Недвоˮмы есядоʼ тэмдорць мэтыдоʼ. «Нумгыкоця» няби «Ялэмд» ансамбльхана мэнаˮ едэй панэдамдоʼ, имбытадамдоʼ сэда пиртаˮ.
Тарця тарана сермʼ минренаˮ нинаˮ манзаидоʼ етриʼ тидˮ миӈаяˮ, юндоʼ янаˮ тиӈгывна пилиˮ сояˮ.
Галина Окотэттоʼ падвы