Хомана мансԓаӈа’’ | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Хомана мансԓаӈа’’

Чуки диԓихина наԓка дяна тамна сельский’ хозяйствахана мансԓани’’ дет тонԓюта дяԓям мэӈаш’’. Пуровский районхана ты’’ падеԓьш, каԓиташ, халаку’’, каԓи’’ ватапёш няхаԓ ӈаԓка сельхозпредприятии мансԓаӈа: община «Пуровская», шича совхоз’ — «Верхне-Пуровский», «Пуровский». Таньняна мансԓанна’’ ӈукадёмутуӈ Ӈэԓм’ чеԓ’’ неша’’. Чики предприятии’’ камна Таԓкахана каԓяхат куԓкаԓи’’ ӈамԓу’’ шеԓтапёта «Пур-рыба» тадя. Чикиӈ камна выӈкна, петаԓахана диԓина’’ куки’’ неша’’ каԓьтуӈ тытуӈ падеԓьш мансԓаӈа’’.


Чуки похона Пюԓ дяхана ӈаймы община’’ ӈопт кадяш’’, ӈокна мансԓаш чепьӈаш’’. Ӈопт каймяхатоӈ сельхозпредприятимтоӈ «Пуровская» общинамана нимчиӈатоньш. Четаӈ таньняна няхаԓ дёнаԓ ӈок мансԓанатуӈ. Каймы похона каԓитана’’ неша’’ ӈопшеԓ ӈуп дëнаԓкат ва’та тонн’’ каԓи’’, шича дю’’ тонн’’ ӈочи’’ планыхинтоӈ ми’ӈаш’’. Чуки похона куше мансԓамамтуӈ, деты пуӈ ӈайвахана хомана тасԓанӈатуӈ. Каԓитана’’ таӈичохона, хыԓаӈ каԓиташту’’. Мансдятоӈ дёԓьше шеэмӈа. Планамтуӈ тэвԓамантуӈ мэт каԓитана’’ неша’’ куԓкаԓи’’ вайма нумкна мансԓашту’’. Чикиӈ камна Пюԓ дяхана ӈайта Пуровская общинахана мансԓанна’’ каԓи’’ ватапи’’. Таԓьша мансдям Каԓпюԓняна минԓеӈатуӈ. Выӈкна токушахана ӈайта каԓитуӈ мякна шумпак, вичиԓьша, шамта, падяха — таԓьша каԓя’’ тадя’’. Хэлаку’’ каԓитуӈ камна форель ватапи’’. Таԓьша каԓитоӈ пу’’ тахана ӈоктымпитуӈ. Хомана ӈамԓампюта каԓя’’ меԓ вачёшту’’. Чики кэмчаки’’ каԓитоӈ Таԓкахана ӈайта лапкахат мичиԓпитуӈ. Каԓитана’’ катамайтуӈ каԓитуӈ’’ пеԓь предприятин’ «Пур-рыба» миштутуӈ. Таньняна мансԓанна’’ ӈопшеԓ дюԓкат ва’та мат’дю’’ тэмс ӈамаԓ: хыԓутамы’’, кастамы’’, туԓамы’’, вакуумный’ упаковкан пытамы’’, пресервы’’, консервы — таԓьша каԓи’’ шеԓташту’’. Пытоӈ пон мансдятоӈ ниш’ту дику. Ӈуп похона хампԓяӈк дёнаԓ тонна каԓи’’ мимчешту’’.

Татма: Андрей Пяк таттамыта
Татма: Андрей Пяк таттамыта

Ты’’ падеԓьш мансԓанна’’ ӈупчики мансдятуӈ шеэмӈа. Шича совхозхана — «Верхне-Пуровский», «Пуровский» шанат дёнаԓ ты’’ ӈисы’’ падиԓя’’. Чуки дилхана выӈкна, петаԓахана ты’’ падеԓьш мансԓама неньшаԓ ниӈа. Ты’’ шехэ’’ чидюма’’, чикиӈ камна выӈ, петаԓа чупей паԓасуй, кампулкат панты. Дëхомантуӈ тай’’хана тытуӈ писамэй ԓэтпёштутуӈ. Четаӈ дяԓи’’ тахана маныденахантуӈ ӈука тэтоӈ ништу дëхо’’. Таԓям мансдямтуӈ хомана минԓеӈатуӈ, тытуӈ ӈисы’’ хома патаԓт камаштут. Кынԓмаӈ дёԓьшкана тэхэна мансԓанна’’ шанат дюԓ’’ тонна ӈамши’’ планыхитоӈ миш’ту’’. Чуки похона ӈупчики ӈука ты’’ кыԓанаӈа’’. Ты’’ падиԓмаӈ, каԓитамаӈ камна сельский’ хозяйствахана мансԓанна’’ хыльмику’’ ватапи’’. Таԓкахана ӈайта «Верхне-Пуровский» совхоз’хана чет дёнаԓ ӈок таԓьша халакотуӈ. Таньняна мансԓанна маньшту: чешча дян вачумы’’ хыльмик’’ коптуӈ мыдю’’, таԓитуӈ дёԓя’’. Халакутуӈ коп’’ тышиняӈ канаштутуӈ, таньдет тасԓамы ярмаркахана миԓташтутуӈ. Кадюмы’’ копахатоӈ пушно-меховой’ мастерскойхана мансԓанна’’ куԓкаԓи’’ меԓят, ӈамыку’’ хайташту. Паны’’, шомя’’, ӈопа’’ — таԓьш шеԓташту’’. Чикитоӈ лапкахантуӈ миштутуӈ.

Татма: Андрей Пяк таттамыта
Татма: Андрей Пяк таттамыта

Сельский’ хозяйстван тонԓюта совхозхана, общинахана мансԓанна’’ шеэмӈа ӈайватам падиԓя’’. Каԓьтуӈ нэхэханатуӈ комытуӈ ӈамԓыхина: ты ӈамсахана, каԓяхана, ӈочахана шаӈкмян тэмс нешади’’ ӈамԓымпи’’. Пытуӈ хомана мансԓанахантуӈ каԓтыхина’’ ӈайта лапкахана’’ ӈамса’’, каԓя’’, ӈоча’’ пон тадяӈяшту’’. Чикиӈ камна ты’’ падиԓта’’, каԓитана неша’’ — выӈкай дилм ԓэтпёта’’. Пытуӈ выӈкна диԓеш мансԓанахантуӈ шиниӈкуй ниԓинана’’, катанана’’ минԓемы дил ни дëхот. Таԓям маня’’ праздникханантуӈ няӈтуӈ маман ха’ӈама’’: хомана диԓиӈата’’, нинюта канэԓьшту’’, мансдямта пон хомана минԓеӈата’’.

Андрей Пяк патмы

Татма: Андрей Пяк таттамыта


0

0

0

0

0

0



Темы