обновлено: 11:52, 03 мая 2023
Няръяна Ӈэрм
Мел’’ ненэця’’ ӈобт’ ма’’лыць
Хусувэй по’ тодо яха’’на илена’’ ӈэрм’ тер’’ Москвахана ма’’люрӈа’’. Хахаяда яля’ ӈани’ ӈобт’ тэворӈаць. Таняна «Сокровища Севера и художники России-2023» нюбета ярмарка-выставка ӈэвы. Тикы мале XVIII ма’’лёвадо’. Тюку по’ самляӈг юр’’ ненэця’’ Россияна’’ тиӈгы 25 яхад товыць.
Си’’ив ӈарка мядм’ 57 павильон’ ядхана ВДНХ’ хэвхана мярвыдонзь. Ӈэрм’ тер’’ пихина ядэрта’’ ненэцие сёхонато’ мякато’ ханъядонзь. Ямадхадна’’ Тасу’ яв’, Надым’ няд мядо тэвравыць.
Ненэй ӈарка манзаядо’ харад’ мюня ӈась. Таняна мирця’’, сэдорана’’, падтаӈгурта’’ мэць. Харе’’ иландо’ саирм’ манэ’’лабтамбиць. Тарем’ мирци’’ поӈгана нюрте’’э Няръяна Надо’ няд товы хэван’ нултавась. Сидер’ пэ’ тяха’ сертавыда ӈыдабавы не вахалъй’’: «Ӈамгэхэвм’ манэ’’лабтаӈгудм’?»
Лаханако нята нями эвенкийка тэнзм’ мэ’’мы, хорови’’, ты’’, хабарта’’ тоба падтамби. Щербакова Ольга Павловна харе’’ ӈэсыхынанда ненадо ненэця’.
— Мань манзаини тобахат мимбин. Тюку ярмаркахана ӈани’ ӈоб’’ мэкад табеком’ намдадамзь. Нюлак ӈэвандо’ е’’эмня иканя лохомдамба таравы’’. Тарем’ серта’’махад ханзели’’ маторпа пиртыд. Тюку нини’’ поӈгана тедари’ тобахат мирцям’ нидамзь манэс’’. Хусувэва’’ харе’’ яхананда ӈобӈэ мэбата, ӈока ӈамхэт ехэра, теда’ харе’’ ӈэрм’ тер’’ няхатана’’ тохолкурӈава’’. Ӈавнани’ тохоламбада ӈацекыни ня’ тобакоци тэри хыноць муӈэ мэцетына’’. Теда’ тасла, ненэцяӈгана ӈамгэхэрт таросяда яӈговы.
Тодо яхат товы’’ Москва’ тер’’ ненэцие хуркари лэтра’’ми, ӈухуко сертаба тохоламбидонзь. Тасу’ яв’ няд товы Валерия Гутман мядондида сянакохона сянако тохоламбидась. Ма’’нисяв:
— Тюку сянако’’ ӈавна нисяни сертабавы’’. Вывко мэць мядона’’ помна тэри нина’’ помна сюрберцетыва’’. Мерцядарев’ выварцетыва’’. Теда’ хардахана иленахартаӈэ невхы харе’’ мэ’’мы сянакохо’’на нюна’’ ӈани’ тохоламбина’’.
Якутия’ тер’’ конкурсан’ тюӈга мэта паным’ тэвравы’’. Анисия Иннокентьевна харе’’ невхы сэдыр’’мана сэдвы’’ панэмда манэ’’лабтась. Ма’’нисяв:
— Юно’’, ты’’ хоба’’ мал’ тюку невхы панэхэна мэ’’мы’’. Тарця панэхэна ӈамгэхэрт мерця нем’ нида сит’’. Сидя хэвувнанда лэбтана’’ сензида тэта ненэця’ не ню ӈэвамда ваде’’ӈа’’. Вэсаконда мят’ тюва нерня’ муно’’лаӈгуда. Иканда тяхана падкоцяда лэбта, юно’ ӈаӈг падхад сертавы. Сававна мэяда’’махад сяни юр’’ по’’ мэць пирты’’. Невхы илаӈгана якут’’ имбыт’’ сепедо’ яӈгуць, ӈадьбято’ не’’ панэхэт ӈока падкоця’’ лэбтаць. Тикы мю’ тарана ӈавэдо’ сюрпавы’’.
Филипп Фальков Дудинкахад товы, пыда хэвхананда мирман’, лэтра’’мадамдо’ сертаван’ харвана’’ нуць. Филипп Николаевич нердена ярмаркада ни ӈа’’. Ензя’ тер’’ поӈгана туӈго хасава юнета ненэця’ ӈэвы. Пыда тарем’ лаханась:
Тюкона мирця’’ нини мал’ сававна теневын’. Сяхари’ турпанани ненэйвана Чукоткахад ядэрта’’ мивы ӈавэ манэ’’сарцетыдм’. Пыдо’ я’ нямдувна мирць ёльце ва’’лёй’’. Тюку по’ нядандо’ ӈани едэй ӈавэ ходамзь. Ихиня тарця выставка танява ӈули’’ тарана сер’’.
Тофалар’’ нина’’ нярканана’’ ненэця’’ ӈэвы’’. Пыдо’ вадандо’ нямна саць серодо’ вэвари ӈэвы’’. Таняд ядэрта Ломова Марина Александровна ма’’нисяв:
— Маня’’ тэнзава’’ яланда си’’ив юрмян ӈэӈгу. Тикыт поӈгад сидя юр’’ ненэцяли’’ харе’’ вадамдо’ мэ’’ӈа’’. Тамна толаӈго пирцяхав’’ ӈоб’’ яӈгу’’. Паднава серто’ хэбидя сайнорма по’’ пуд сусавы. Теда’ тюкохона невхы ӈадимдевы книгы манэ’’лабтамбива’’, танябато’ ӈод’’ хибяхарт тола нида пирас’’.
Тёняӈы ненэй ненэця’’ округхад товы’’ ненэй не’’ ӈухуко сэдыба тохоламбиць. Светлана Тайбарей ёльце мел’’ не ӈэвы. Ӈоб’’ яля’ вэс’ ямбан’ тада мяд’ тер ӈухуко сэдвысь.
Тикы’ хавна выставкахана экспозиция’’ поӈгад сямянхат савам’ тэрабиць. Жюрихина мэнаха’’ иландо’ саирм’, мэта паныдо’ манэ’’лабта, хыноць таравы. Сёётэй’’, тарана’’ ӈани’ пирдырӈаць. Пудана яляхана ӈарка концертхана нерня’ ӈадимяць. Ямална’’ тер’’ поӈганандо’ ӈани’ ӈокаць, пыдо’ ненадовна ӈадиць. Тюку по’ сидя яхана хыно’’ӈаць. Пихиня мядо’’ ядхана хынота’’ ябти тёрханандо’ Москва мар’ тер’’ хаво лядпиць.
Тарем’ тет яля’ сер’ тодо яхана илена’’ ӈэрм’ тер’’ харе’’ иландо’ саирм’ лэтравандо’, нерня’ минревандо’, ӈани тэнз нито’ ня’’ сензаӈэ илевандо’ е’’эмня тарця тарана ярмарка — выставкам’ мэ’’ӈаць.
Автор: М.Яр’ падвы
Сидяӈг’’: М.Яр’ сертавы’’