Няръяна Ӈэрм
Пыхыдамда тохоламби
Ӈарка’’ хардаха’’на тохолкода’’ илебей ненэця’’ манзаян’ тоходануванзь Ямалан’ турцеты’’. Неновна ненэй вадам’ минреванда’’ мякато’ ханцеты’’. Ӈамгэри маркана тарця теневабцодамдо’ хось я’’ма’’. Харто’ школаханандо’ ӈатенанидо’ ӈани’ таня’’, сиддо’ тохоламбавыдо’ няндо’ маймба пэрӈа’’.
Харе’’ ялӈэ едэй манзаям’ тохоламбава ненэся тоена. Тюку илаӈгана хэвхана сабе нядаӈгода ненэця’ яӈго пэрӈа, хибя харта сямбирувна пир’’ӈада, тарем’ нерня’ минда. Нюртей манзара пэвахананд сит нядабаданд таняб’’, ёльце ябдана ненэцянд, серод тэри харто’ индо’ сер’ хайна минда’’. Практикам’ мэ’’ма’ мальӈгана сит табедамбадар манзаямда сававна нянд вадета, манэ’’лабтаӈгу, пыдар ӈобтикы сяхари’ тарем’ манзараван’, тэравы сехэрэмд тяха’ минреван’ харваӈгун.
Санкт-Петербургхана Александр Иванович Герцен’ нюмам’ мэта университетхана тохолкода’’ тохолковамдо’ малеваридо’ хаи. Теда’ пыдо’ мале пыхыдадо’ тохоламби’’, нюртей’ мэва ӈацекэхэ’’на манзара’’. Ханяӈы’’ Ӈэрм’ тер’’ ненэцие’’ институтхана тохолкода’’ харто’ яхато’ хэвыць. Ямалхад ӈэда нява’’ Татьяна Сэротэтто Яр-Салян’ ӈэдалавыць. Хой’ няна вадёвы некоця тетимдей по’ ӈарка маркана иле. Пяванда манзаямда торомдаванзь харта яханда, школаханда хэсь идевы’’. Сита тидхалембададанда ӈока’’ по’’ ямбан’ ненэй вадам’ минрена не Ирина Нюдяковна Вануйто тара.
Яр-Салян’ тэвормани мальӈгана школан’ тюӈгадамзь. Тамальӈгана матдомдэй класс’ тер’’ «Ненэця’ вада» урокм’ Татьяна минредась. Пыда ханзер’’ толаӈго пир’’мамдо’ манэсарӈась. Ӈацекы’’ нянда инзелець, хусувэй вадаханда инзелець. Сита табедамбадада ӈобаӈгэв’ хэвхананда мэсь, тарабта ӈамгэри ӈамгэхэна сита нядабись. Ирина Нюдяковна тохоламбадамда ӈани’ саву’’ӈадась.
— Ӈацекы тохоламбава нензел’’ сер’’ нивы ӈа’’, пэрманда манзая ёльце ӈока. Таремгав’ серта я’’манами яӈгусь. Институтхана ня’’мавы’’ теневабцони няд’’мадани тараць. Тад нерня’ ихинани тамна’ тяха’ тохолко хэван’ харвадм’, магистратурам’ пясь тасламбидм’. Пунахав’ харвабта тюкон’ манзараванзь тутнакэдм’, ӈарка хардахана илева тоенарка, хусувэхэт ханяхав паромбаӈгун, тюкохона ими тэри таӈга. Тедари’ пяванда илми пунси. Мякани носиндалава’ ирыхына тодамзь, ӈарка пэвдей иры’ хэва’ ӈэсонд’ тюкохона мэӈгудм’. Ханяӈы’’ тохолко нята’’ нини’’ практикамдо’ Санкт-Петербургхана мэ’’ӈадо’, пелдо’ си’’ни тотрев’ тодо’’ яха’’ мякато’ хаяць. Ӈани’’ Ямал’ тер’’ ӈацекы’’, культуролог’’ нара’ Панаевск хардан’, Пэ Салян’ тута’’. Нарахав’ мякани нидм’ тут’’, дипломами падыбаӈгудм’, практиками маркана мэтав. Теда’ нянани ю’’ нями тохолку’’. Нерняхаванда сидя ю’’ сидяваць, янамбовна ӈоб’’ тянюмява’’, ненэй ненэцяӈгат маньрин хаидамзь. Нюдякомбой’’ курсхана’’ тохолкоди’’ поӈгана Яр-Саля’ тер’’ тянёрка’’, Новой Портхад, Хальмер’’ седе’’э’ няд ӈока’’.
Татьяна нида выӈгана иле’’. Нянанда лаханаковани мальӈгана харад’ хэван’ тэва ваде’’ядась. Ныланава’ яляхананда таняку’’ ядэрманзь пэрӈась. Яляндо’ тома’ сер’ явм’ мадабавандаць.
Анна Яптик’ падвы