Сайнороˮмаʼ похоˮна соявы | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Сайнороˮмаʼ похоˮна соявы

Тюку вадами ӈопой сава янаˮ терʼ, Галина Ячавна Худи (Климова)ʼ нямна мэтав. Илеˮмямда «Няръяна Ӈэрм» газетанʼ не мяӈгда, хабиˮ вадавна паднана Вера Лонгортова вадеˮӈадась. Лахарёходаниʼ округнаˮ терˮ невхы иламʼ харни сэвхананиʼ манэта тоˮолханинзь.


Неяда 1944 похона Пугор погол нюбета ёртиˮ таӈоцяӈгана соявы. Тохолковаʼ пирӈэ хэванда серʼ сита ӈарˮ нита няʼ сиддоʼ Пельвожанʼ ӈэдабтавыˮ. Зелёный Ярхана школа ӈадимзь, ӈаниʼ яӈорэйʼ таняна нюртей классхад тохолко пэвыˮ. Тетимдей классмʼ ёльцеˮмахананда мале 14 поданда хэвы. Тамальӈгана Хоˮ Саляхана интернат тамна яӈговы. Ӈадьбята сян нись тохолкурˮ.

Сидяӈг: Инесса Лонгортоваʼ тавы
Сидяӈг: Инесса Лонгортоваʼ тавы

Галина Ячавна иламда таремʼ тензебтембида: «Тохолковами малеˮмяхаданиʼ таминни манзара пэйваць. Мань сиˮми нисяни няʼ халямʼ хадабадаӈэ падаць. Таʼ Саляʼ явʼ мюня Горнокнязевскʼ няна ёрцетываˮ. Хой ӈанокоцинаˮ тедаʼ мэтахат нюдяць, лабита мэцетынаˮ. «ЗИД» нюбета моторˮ 1964 поʼ пиркана ӈадимяць. Тамна ханяӈэхэна моторʼ ӈадивоˮмаʼ нерцюна сиднаˮ нёлёкоця ту ӈанокоцяхана ядэласетыˮ. Тет-самляӈг хой ӈаноˮ пуданда мюддаревʼ вэӈгалёсетыˮ.

Тикыʼ хавна есер мэць теневасетываˮ. Сата мерцяхана ӈановаˮ тэри пуˮларёсеты. Тад хэˮнёӈэ хэбта, ӈаниʼ лабитасетываˮ, ёльце пэдасетыдмʼ. Юкад вата матˮ похонани мале ӈопойриӈэ поӈгамʼ пяда пирӈадамзь, тикэми харˮни хаˮаврасетыв.

Не ӈацекыˮ ӈаниʼ ӈувонда нядаӈговыˮ

Саля явʼ мюня ёрмы ненэцие ӈэрёʼ някуна мякандоʼ ямдаласетыдоʼ. Полуйхана поӈгадоʼ пядыбасетыˮ. Нисянатоʼ халямʼ хадабаванʼ, не ӈацекыˮ ӈарка няханатоʼ ӈувондаванзь хэсетыˮ. Тамальӈгы иландоʼ тоенаркавысь, таремʼ ӈодˮ савуцетыда: «Малʼ ӈувондасетываˮ. Хибяхарт сиднаˮ нисеты хонрамбюˮ, харванʼ, нин харваˮ. «План»мʼ томдабада небянанаˮ нядаба вареваˮ мэцетываˮ. Ӈамгэхэвмʼ ехэрабат, сит тидхалеӈгуˮ. Ӈокаваˮ ӈэбˮнаˮ, мале сян бригадаʼ терӈэ хэсетываˮ. Сиˮми «Чахли» (Полуй яхаʼ протока)ʼ няюʼ ӈэдабтаць. Юˮ яляʼ ямбанʼ ӈуво маторпа тохолковакэдмʼ, тикыʼ пуд ӈарка ненэцяндаревʼ манзара пэйваць. Таʼ хардаваˮ терсяламзеты, нюдя ӈацекыˮ, пухуцяˮ, вэсакоˮ, хоровидоʼ маниенариˮ хаюрцетыˮ.

Маняˮ ненэй мядикохоˮна, палаткахаˮна илесетываˮ, хибя ханзерˮ пирӈада. Ӈопой юноваˮ танясь. Ӈулиˮ сава нядˮмаӈэ тарасеты. Матормы ӈувонаˮ тэваба мэцетываˮ. Яӈговы ӈэбта, ябтакако пирибтяӈэ маяндортаваць.

Сыранда хаˮамваʼ ёльцяндʼ ӈувондасетываˮ. Матормынаˮ, тырабтавынаˮ маˮлахая, бударкаʼ мюʼ ӈонасетынаˮ, Зёлёный Яранʼ ханасетынаˮ. «Зид» ӈаноˮ мале таняць. Юноˮ, хороваˮ ӈавраӈэ ӈокамʼ сертасетываˮ. Хибяхарт нисеты манˮ: «Нидмʼ манзараӈгуˮ, мань юнониˮ, хоровиниˮ ниˮ ӈаˮ».

Юкад вата сиˮив похонанда сельский советʼ манзаранаӈэ ханавэдонзь. Тет поʼ ямбанʼ секретарьӈэ таравы: «Нердеʼ вэваковна толаӈгурӈадамзь, сававна падна ӈаниʼ нивась пирасˮ. Ӈаркамбой ниниˮ сиˮми ӈокаркавна толаӈго табедаць. Вадавнандоʼ, таремʼ луца вадамʼ хамедамба пяӈгув, лаханакурць тоходадмʼ. Тикыʼ пуд етриʼ толаӈгурцетыдмʼ, мядоˮмана книгадми, газетадми пюрцетыдмʼ. Мяканани хибяхарт яӈгоданʼ ӈаркаˮявана толабасетын. Ти, ненэсяˮ табекутоʼ серʼ падна, толаӈго теневабцуниˮ савумдэйнась.

Иландоʼ нерняриʼ мимы

Сидя юкад вата нябимдей похонанда Галина Ячавна хаюпа хэвы. Матˮ нюмʼ соявы. Иламда таремʼ вадеˮӈада:

— Хуркариваˮ ӈэсетываˮ. Ханяӈэхэна есяваˮ яӈгосеты. Таремʼ ӈодˮ саваӈэ тенев. Таʼ халядаваˮ хадабасетываˮ. Тохорцетываˮ. Ӈодиˮ вэба сяйӈэ тырабтамбасетынаˮ. Халяхавмʼ ӈокаˮявана сэротасетываˮ, ютудаваˮ сертасетываˮ. Халяʼ юрмʼ пирембасетываˮ, тикынаˮ пуна Зелёный Яранʼ тэврасетынаˮ, яʼ ваӈгхана лэтамбасетынаˮ.

Падаркана ӈокханда няхарˮ юкад вата поʼ ямбанʼ манзаравэӈэ падыдмʼ. Тамна самляӈг поми таняʼ нивыдоʼ падˮ. Аксаркахана тарана падрониˮ паравыˮ. «Ветеран труда» ненадумдаˮмами таня. Ӈацекыниˮ еˮэмня «Медаль материнства» няби «Материнская слава» няˮмадамзь.

Сидяӈг: Инесса Лонгортоваʼ тавы
Сидяӈг: Инесса Лонгортоваʼ тавы

Галина Худи ёльце ӈока хабиˮ лаханако, невхы илеˮми тенева. Илебей ненэцяӈгˮ вадецетыда. Ӈопой паднана не, Оксана Петровна Русмиленко Санкт-Петербургхана тохолкованда мальӈгана «Сказки северной земли» книгамʼ сертавысь, терданда няданда намдавы лаханакоˮ тараˮ.

Галина Окотэттоʼ падвы


0

0

0

0

0

0



Темы