Няръяна Ӈэрм
Вата мэш таԯа
Дюԯнуй диԯиӈ шича дю’’ ӈуп дяԯяхана тэмстуӈ чадю нешади’’ ватаӈ дет тонԯюта дяԯя ӈяшту. Чики хома шеԯым шаӈкмян тэмс’’ неша’’ каԯьтуӈ ватамтуӈ дюԯмаӈ тайхана шеԯтамы. Четаӈ дяӈ чиӈкимана шеӭв дёнаԯкат ӈука’’ вата’’. Пу’’ тахана шанат тэмс нешади’’ вата’’ диӈкумшту’’. Маня’’ нешаӈэ ватама четаӈ нипнана ԯэтԯампю ӈупчики шан пуӈ каймяхаты диӈкумты.
Ненэй неша’’ шича тэмстуӈ. Петаԯахана диԯина’’ неша’’ ԯусаӈ патаԯкана лесные ненцы. Пытоӈ выӈкна диԯина’’ нешади’’ ӈинԯи дяӈ чеԯӈэ, ӈинчеԯмана падиԯдятуӈ. Нешаӈ вата шича диалекта, чики ватаӈ каԯԯахаӈ няхатач ӈинԯихиӈ. Лакхай похот ватам тохоԯампюта учёный’’ маньшту, петаԯахана диԯина’’ нешади’’ ватам шеԯкта ватаӈэ тонԯапë таԯа. Таԯьша ӈяпта ӈотнаӈ, кимяхаԯт чики шеԯым шеԯтаман нита хас. Таԯям четаӈ нешаӈ ватамана ӈайта тохоԯко мэта патԯу’’ ӈинчеԯ ватамана паташтутуӈ. Петаԯахана диԯина’’ неша’’ письменностьтуӈ дику, каԯьтуӈ ватаманантуӈ ӈайта шанԯи патаԯтуӈ. Нип ԯэтԯымпю нешаӈ вата диӈкумты.
Четаӈ неша’’ нюхунатуӈ каԯьтуӈ ватаманантуӈ деняԯ ниш’ту’’ мунус’’. Мякнантуӈ каԯьтуӈ ватамнуӈ ниня мэта ӈашкиуде’’, нешаӈ ватамана мунуман ниш’ту’’ хас’’. Четаӈ Пуровский’ районхана нешаӈ ватаӈ дет тонԯюта’’ урок’’ шанат каԯтыхина ӈайта школа-интернатхана’’ тадя’’. Неԯьчеэй школан томантуӈ похона нешади’’ ӈашкиуде’’ мунуш, патнаш каԯьтуӈ ватаманантуӈ тохоташту’’. Чикехет ӈалка’’ классыхи’’ каймяхатоӈ каԯитуӈ ватамтоӈ манԯе ԯусаӈ вататаԯям тохоԯампёштутуӈ. Таԯкахай школа -интернатхана мансԯанна’’ неша’’ нена’’ нюча классхана тохоԯкота’’ ӈашки’’ неньшаԯмана тохоԯкомаӈ мэт, таньнякуй похона’’ каԯьтуӈ диалект’манантуӈ электронный’ патԯу’’ шеԯтаӈаш’’. Чикитуӈ мэш нюча ӈашкиуде’’ тохоԯампёштутуӈ. Ӈаԯка класс’хана’’ тохоԯкота’’ ӈашки’’ урокихинатоӈ ӈинчеԯ ватамана ӈайта патԯу’’ мэшту’’. Таԯям ӈашки’’ тохоԯампюта’’ нена’’ ӈинчеԯ ватамана патмы’’ ваче’’ нешаӈ ватамана ӈашкехеэ кэташтутуӈ. Таньше урокатуӈ минԯештутуӈ. Тай’’ня тохоԯкота’’ ӈашки’’, нешаӈ ватам хомана каматаштутуӈ. Нешаӈ ватан ӈашки’’ тохоԯампюта’’ минԯенитуӈ урокатуӈ’’ вильмаӈ мэты куԯкаԯи’’ викторини’’ шеԯташту, диктанту’’ пытыпёшту’’, олимпиадахана мэшту’’. Тохоԯампючетуӈ ӈашки’’ няш каԯьтуӈ ватантуӈ де’эмня исследовании шеԯташту’’.
Чикиӈ камна каԯтыхина диԯина’’ неша’’ пу’’ тахана каԯьтуӈ ватаманантуӈ диктант паташту’’. Няймы четаӈ куки ӈашки’’ витуӈ нешаӈ ватам тохоԯампюмаӈ нядём ниш’ту ӈа’’. Каԯьтуӈ ватаманантуӈ мунуман ниш’ту’’ хас’’. Кукиты нешаӈ ватам чедимяптуӈ ӈотнаӈ, каԯьтуӈ ватамтуӈ ниш’ту’’ мэс’’. Школахана мэш, мякнантуӈ мэптуӈ ненсаӈайта ԯусаӈ ватамана мунушту’’. Таԯям четаӈ маня’’ ӈаԯка’’ неша’’ӈэ ватана дет шеԯутаӈама’’ — чикехена нина’’ каԯьтуӈ ватамтоӈ нитуӈ дюԯан’’. Нешаӈ ватамана деԯымпёвтамыӈ мунуштоны’’.
Ӈаԯтана ӈашки’’ чики таԯана шеԯ дет шатхаԯтдят, чикехена ӈяхядяш петаԯахана диԯина’’ ненэй неша’’ навэт каԯьтуӈ письменностьтуӈ ӈычимты.
Автор: Андрей Пяк патмы